Co to znaczy „pogrzeb świecki”? To po prostu uroczystość żałobna, która nie jest powiązana z żadnych obrządkiem religijnym. Na świeckim pogrzebie nie ma mszy świętej, symboli religijnych czy wspólnej modlitwy (choć oczywiście osoby, które czują taką potrzebę, mogą ją odmówić).

Pogrzeb świecki można zorganizować dla każdego, najczęściej jednak dotyczą one niewierzących. Może być to więc pogrzeb ateisty, agnostyka, ale i innej osoby, która z różnych przyczyn nie chciała, aby uroczystość miała charakter religijny oraz by uczestniczyły w niej duchowni.

Kto prowadzi pogrzeb świecki? Świecki pogrzeb to pogrzeb bez księdza. Zamiast niego uroczystości przewodzi mistrz ceremonii pogrzebowej. Czuwa nad przebiegiem wydarzenia i dba o to, aby bliscy mogli pożegnać zmarłego godnie i z szacunkiem.

Mistrzem ceremonii może zostać każdy — zarówno kobieta, jak i mężczyzna — o ile ma odpowiednie predyspozycje. Wykształcenie nie ma tu najmniejszego znaczenia. Na pewno wymagamy od niego wysokiej kultury osobistej, opanowania, umiejętności wystąpień publicznych oraz nienagannej dykcji. Do tego niezbędna jest kreatywność i spostrzegawczość – do jego obowiązków należy bowiem przygotowanie mowy pogrzebowej.
Mistrza ceremonii powinna cechować także empatia – tak, aby mógł wesprzeć bliskich zmarłego w tym trudnym czasie.

Wszystkie kroki poprzedzające świecki pochówek wyglądają tak samo, jak w przypadku pogrzebu w kościele. O tym, jak zorganizować pogrzeb, przeczytasz w tym artykule.

Po uzyskaniu karty zgonu należy zwrócić się do wybranego zakładu pogrzebowego i zlecić mu przewiezienie ciała do chłodni. Co istotne, do organizacji pogrzebu świeckiego - podobnie jak w przypadku pogrzebu w obrządku religijnym - nie trzeba wybierać tego samego domu pogrzebowego, który odpowiadał za transport zwłok zmarłego. Na pewno warto zdecydować się na firmę, która ma doświadczenie w uroczystościach o niereligijnym charakterze oraz współpracuje z mistrzem ceremonii.

W następnym kroku należy ustalić z zakładem pogrzebowym wszystkie szczegóły dotyczące uroczystości i jej przebiegu. Pracownik firmy pogrzebowej podpowie najlepsze rozwiązania oraz podsunie różne warianty – zarówno jeśli chodzi o oprawę florystyczną, jak i miejsce, w którym ma się odbyć spotkanie po pogrzebie.

Pogrzeb świecki to uroczystość, która nie jest związana żadnym obrządkiem religijnym. Tym samym nie ma sztywnych ram, jeśli chodzi o jej przebieg. Scenariusz świeckiego pochówku jest układany przez mistrza ceremonii wspólnie z bliskimi zmarłego. Można więc dowolnie personalizować uroczystość – dopasować ją do wizji i potrzeb rodziny albo życzenia samego zmarłego.

Najczęściej jednak świecki pogrzeb ma podobny przebieg co pochówek o charakterze religijnym:

Pożegnanie w domu pogrzebowym można zastąpić pożegnaniem w cmentarnej kaplicy.

W domu pogrzebowym, w kaplicy lub przy grobie mistrz ceremonii wygłasza mowę pogrzebową. To jeden z najważniejszych elementów całej uroczystości. Przygotowując mową pogrzebową, mistrz ceremonii wypytuje bliskich zmarłego o jego życie, pasje, osiągnięcia, o jego charakter; zapisuje szczegóły i zapamiętuje anegdoty. Na tej podstawie tworzy przemówienie, w którym upamiętnia zmarłego i wspomina najważniejsze momenty w jego życiu. Zdarza się, że osoby, które jeszcze za życia postanowiły zaplanować własną uroczystość pogrzebową, same przygotowują takie notatki mistrzowi ceremonii. Dzięki temu mowa jest bardzo osobista i zawiera płynące z głębi serca słowa pożegnania.

Świecki pogrzeb ma elastyczną formę — dlatego mowę pogrzebową mogą wygłosić również bliscy zmarłego, jego przyjaciele, rodzina. Odczytywanie fragmentów listów, poezji czy inne symboliczne gesty – to wszystko sprawia, że uroczystość nabiera osobistego charakteru.

Świeckim pogrzebom często towarzyszy oprawa muzyczna – mistrzowie ceremonii pogrzebowej współpracują z muzykami albo po prostu dysponują sprzętem do odtwarzania muzyki. Ulubiona piosenka osoby zmarłej puszczona podczas uroczystości sprawi, że będzie ona tym bardziej wyjątkowa.

Wiele osób zastanawia się, czy na pochówek świecki trzeba wybrać cmentarz świecki, komunalny. Okazuje się, że niekoniecznie. Zgodnie z polskim prawem osoby niewierzące czy też takie, które wybrały pogrzeb świecki, mogą być pochowane na cmentarzu wyznaniowym, np. w rodzinnym grobowcu. Zarząd każdego cmentarza wyznaniowego jest bowiem zobowiązany do udostępniania miejsca bez dyskryminowania kogokolwiek. Co więcej, ksiądz również nie może odmówić pochówku świeckiego na terytorium należącym do Kościoła, może jednak nie zgodzić się na wykorzystanie cmentarnej kaplicy.

Jaka jest cena pogrzebu świeckiego? Czy jest tańszy niż ceremonia w kościele? Niestety, nie da się odpowiedzieć na to jednoznacznie. Koszty uzależnione są przede wszystkim od zakresu usług pogrzebowych – od długości uroczystości, oprawy kwiatowej, muzycznej, kwestii transportu żałobników na miejsce pochówku, ceny trumny lub urny itd. Warto jednak pamiętać, że wydatki związane z pogrzebem świeckim przynajmniej częściowo pokryje zasiłek pogrzebowy przyznawany osobie organizującej pogrzeb. Aktualnie wynosi on 4000 zł.

Na świecki pochówek decyduje się coraz więcej osób. To uroczystość, która skupia się na osobie, która odeszła, godnie ją upamiętnia i jednocześnie pielęgnuje w żałobnikach piękne wspomnienia o zmarłym.

*Dane z 2024