Możliwe, że bliska Ci osoba zmarła we własnym łóżku, w otoczeniu rodziny i przyjaciół. A może to właśnie Ty odkryłeś jej śmierć i musiałeś wezwać lekarza, aby stwierdził zgon? W domu czy w szpitalu, po długiej chorobie czy nagle — nie da się przygotować na tak ogromną stratę, niezależnie od okoliczności. Mimo to jest kilka spraw, które nie mogą czekać. Należy bowiem dopełnić niezwykle ważnych formalności. Jak postępować, jeżeli ktoś bliski umrze w domu? Nasz poradnik poprowadzi Cię przez ten trudny czas i sprawi, że o niczym nie zapomnisz. Zgon w domu – procedury, przepisy, obowiązki.
Zgon w domu – procedury 2024
Krok 1. Wezwij lekarza, który stwierdzi zgon w domu
Gdzie zgłosić zgon w domu? Pierwszym telefonem, jaki musisz wykonać, to ten do lekarza. Jeżeli to możliwe — tzn. śmierć nastąpiła w godzinach pracy ośrodka zdrowia — zadzwoń do lekarza rodzinnego zmarłego. Jeśli jednak stało się to np. w nocy, w weekend czy dzień świąteczny, wezwij pogotowie ratunkowe (numer 999 z telefonu stacjonarnego oraz 112 z komórkowego). Przybyły na miejsce lekarz zbada osobę zmarłą i stwierdzi zgon. Specjalista zweryfikuje ponadto, czy do śmierci nie przyczyniły się osoby trzecie i czy nie doszło do niej w wyniku samobójstwa. W razie jakichkolwiek wątpliwości ma prawo wezwać policję.
Krok 2. Odbierz kartę zgonu
Jeżeli lekarz uzna, że śmierć w domu nastąpiła z przyczyn naturalnych, od razu wystawi Ci — jako bliskiemu osoby zmarłej — kartę zgonu. Jeśli tego nie zrobi, upomnij się o nią. Bez tego dokumentu nie możesz uzyskać odpisu aktu zgonu ani rozpocząć organizacji pogrzebu.
Krok 3. Zorganizuj przewiezienie ciała zmarłego
Po dopełnieniu wstępnych formalności związanych ze śmiercią w domu zgłoś się do zakładu pogrzebowego, który przewiezie zmarłego do chłodni. Eksportację (tak fachowo nazywa się transport ciała) możesz zlecić dowolnej firmie. Pamiętaj, że nie jesteś zobowiązany do tego, aby powierzyć organizację uroczystości żałobnej temu samemu zakładowi, który zajmował się eksportacją. Bliscy zmarłego mają w tym temacie pełną dowolność.
Krok 4. Zadbaj o miejsce, w którym umarł Twój bliski
Bardzo prawdopodobne, że w obliczu tak przykrych zdarzeń nie będziesz miał do tego głowy. Jednak nie warto odkładać tego na później. Bezpośrednio po eksportacji ciała należy odpowiednio uporządkować dom zmarłego – aby zapewnić bezpieczeństwo sobie oraz innych osób przebywających w tym miejscu.
Wskazane jest dokładne wysprzątanie wnętrza. Jeżeli do śmierci doszło ponad 12 godzin wcześniej lub nastąpiła ona w konsekwencji choroby zakaźnej bądź innych tragicznych okolicznościach, wezwij profesjonalną ekipę sprzątającą, która wyczyści i zdezynfekuje pomieszczenia.
Krok 5. Zgłoś się do Urzędu Stanu Cywilnego po odpis aktu zgonu
Następnie konieczne jest uzyskanie odpisu aktu zgonu — w ciągu trzech dni od daty stwierdzenia zgonu w domu (lub 24 godzin, jeżeli śmierć nastąpiła w wyniku choroby zakaźnej).
Dokumenty, których potrzebujesz to:
karta zgonu,
dowód osobisty zmarłego,
twój dowód osobisty jako osoby, która ubiega się o wydanie odpisu aktu zgonu,
wniosek o wydanie odpisu aktu zgonu.
Co ważne, musisz udać się do Urzędu Stanu Cywilnego właściwego dla miejsca zgonu, a nie zamieszkania czy zameldowania zmarłego.
Krok 6. Wyznacz datę i miejsce pogrzebu
Skontaktuj się z instytucją, która poprowadzi uroczystość pożegnalną, np. z kancelarią parafialną. Przygotuj kartę zgonu potwierdzoną przez Urząd Stanu Cywilnego (trafia ona do ewidencji cmentarza) oraz odpis aktu zgonu. Teraz możesz skontaktować się z domem pogrzebowym.
Krok 7. Wybierz zakład pogrzebowy
Możliwe, że dzięki wsparciu dobrego, godnego zaufania domu pogrzebowego pożegnanie z bliską Ci osobą stanie się choć odrobinę łatwiejsze. Zdecyduj się więc na usługi takiej firmy, która pomoże Ci z wszelkimi formalnościami, zasugeruje najlepsze rozwiązania i zdejmie przynajmniej część ciężaru z Twoich barków.
Następnie podczas rozmowy z wybranym domem pogrzebowym ustalisz kluczowe kwestie dotyczące pochówku, jak rodzaj i charakter uroczystości żałobnej, ale też sprawy praktyczne, np. dotyczące płatności.
Śmierć w domu — dodatkowe pytania
Kto stwierdzi śmierć w domu?
Stwierdzenie śmierci w domu to obowiązek lekarza. Wystawia on kartę zgonu — niezbędną do organizacji pogrzebu.
Co jeśli nie odebrałeś karty podczas stwierdzenia zgonu w domu?
Nic się nie stało. Wystarczy, że skontaktujesz się z przychodnią lub pogotowiem ratunkowym.
Zgon w domu i policja? Kiedy to konieczne?
Na miejscu lekarz może stwierdzić, że okoliczności śmierci wymagają dalszych wyjaśnień. Jeśli zgon w domu nastąpił w wyniku samobójstwa, wypadku lub przestępstwa, to o dalszych krokach zadecydują prokurator oraz policja. Zmarły najprawdopodobniej trafi do Zakładu Medycyny Sądowej. Przeprowadzona zostanie sekcja, która pozwoli ustalić przyczynę śmierci.
Po sekcji trzeba udać się do prokuratora, aby zezwolił na wydanie ciała zmarłego. Dopiero wtedy Zakład Medycyny Sądowej ma prawo to zrobić. Uzyskasz też kartę zgonu.
Czy wszystkie formalności urzędowe musisz wypełnić samodzielnie?
Jeżeli tylko potrzebujesz wsparcia na którymkolwiek z etapów, możesz liczyć na dom pogrzebowy. Dotyczy to m.in. wizyty w urzędzie stanu cywilnego. Po uzyskaniu upoważnienia przedstawiciel zakładu może zrobić to za Ciebie i uzyskać odpis skrócony aktu zgonu oraz inną niezbędną dokumentację. Pozwoli Ci się to skupić na pozostałych kwestiach związanych z organizacją uroczystości oraz zapewni większy spokój w obliczu straty.