Branża pogrzebowa nieustannie ewoluuje. Zmieniają się trendy dotyczące trumien, formy ceremonii pożegnalnych, a także oferta produktów funeralnych. Jakie zmiany przyniesie rok 2025? Pod koniec ubiegłego roku zadaliśmy Wam to pytanie – oto rezultaty.
W ankiecie na moim profilu (Agnes ZZa Grobu) wzięły udział 103 osoby. Odpowiedzi zbieraliśmy anonimowo. Dziękuję za Wasze zaangażowanie!
Przede wszystkim więcej kremacji i wolności w tej formie pochówku
Ani trochę nie zdziwiło mnie to, że w ankiecie królowała kremacja. Jest to temat niezwykle często poruszany na spotkaniach i prelekcjach, które prowadzę. Chociaż współczesna kremacja jest dostępna w naszym kraju od 1993 roku, to dopiero od niedawna przechodzi transformację i coraz więcej osób wybiera tę formę pochówku.
Na pytanie: Jeżeli przyszłoby Ci decydować o swoim pogrzebie tu i teraz, to która forma pochówku jest Ci bliższa? 73,8% ankietowanych wskazało kremację, a 26,2% pochówek tradycyjny, czyli złożenie trumny bezpośrednio w grobie.
Oprócz tego, że chętnie skorzystalibyśmy z formy pochówku, jaką jest kremacja, naszemu społeczeństwu marzy się zmiana prawa w tej materii. Obecnie w naszym kraju urna z prochami, jest traktowana równoznacznie z trumną z ciałem zmarłego w środku. W obu przypadkach zmarły trafia na cmentarz. Polskie społeczeństwo jest coraz bardziej wyedukowane w temacie śmierci i zauważa, że w większości krajów świata prochy zmarłego mogą trafić nie tylko na cmentarz, ale również być przechowywane w domu lub rozsypywane w wybranym przez rodzinę zmarłego miejscu.
W Polsce istnieją obecnie dwie możliwości niestandardowego postępowania z prochami. Pierwsza to biżuteria i pamiątki żałobne, w których wykorzystuje się symboliczną ilość prochów – jednak większość z nich nadal musi zostać pochowana na cmentarzu. Druga opcja to tzw. Parki Pamięci, czyli specjalnie wyznaczone miejsca w nekropoliach, w których można rozsypać prochy bezpośrednio do ziemi. Są one formą mogiły zbiorowej przeznaczonej wyłącznie dla prochów po kremacji, a na ich terenie nie można ustawiać zniczy ani kwiatów. Informację o pochowanych w tym miejscu zmarłych umieszcza się na tabliczce przy wyznaczonym obszarze.
Zarówno pierwsza jak i druga opcja cieszy się ostatnio coraz większą popularnością, otwierając nam niejako drzwi na inne zmiany w polskiej kremacji.
Możliwość bardziej ekologicznych pochówków
Jedno z pytań w ankiecie brzmiało: Gdyby w Twoim lokalnym domu pogrzebowym dostępne były ekologiczne urny lub trumny, czy zdecydował(a)byś się na taką opcję? Aż 58,3% ankietowanych odpowiedziało twierdząco, 29,1% nie miało zdania, a jedynie 12,6% było na nie.
Coraz więcej osób, planując swoją ostatnią drogę, bierze pod uwagę dobro planety – wyniki ankiety tylko to potwierdzają. Ten rosnący trend dostrzegam także podczas moich spotkań z Wami.
Producenci urn i trumien również reagują na te zmiany, wprowadzając ekologiczne alternatywy. Najwięcej opcji znajdziemy wśród urn, które już znacznie częściej powstają z papieru, wikliny, bambusa, polilaktydu czy pyłu drzewnego.
Zupełnie nowym produktem w branży są bio relikwiarze, z których może wyrosnąć drzewo lub inna wybrana przez nas roślina.
W 2024 roku powstał też pierwszy w Polsce cmentarz ekologiczny. Został otwarty w Krakowie. Na potrzeby jego powstania została wydzielona przestrzeń na cmentarzu komunalnym w Podgórkach Tynieckich. Przy otwarciu udostępniono 135 grobów, a do każdego z nich można pochować dwie urny z prochami. Warunkiem jest to, że urna musi być biodegradowalna. Daje nam to 270 miejsc grzebalnych na eko-urny. Czym różni się eko cmentarz od tradycyjnego cmentarza? W przypadku tego pierwszego nie zaznamy w nim standardowych nagrobków, zamiast tego miejsce pochowania zmarłego zostaje oznaczone niewielką tabliczką z ekologicznej sklejki.
Podobne miejsce powstało 3 lata wcześniej w okolicach Poznania. Las pamięci na cmentarzu w Junikowie, to przestrzeń przeznaczona wyłącznie do pochówku w biodegradowalnych urnach. Docelowo ma również umożliwiać rozsypywanie prochów – takie same plany mają zarządcy cmentarza ekologicznego w Krakowie. Na razie jednak pozostaje nam czekać na zmianę przepisów dotyczących pochówku.
Ekologiczne podejście do pochówków w Polsce rozwija się już od kilku lat. Oby w 2025 roku ten trend nabrał jeszcze większego tempa.
Większa dostępność świeckich ceremonii pogrzebowych
Jedną z odpowiedzi, która najczęściej pojawiała się w ankiecie dot. oczekiwania wobec zmian w branży pogrzebowej, było większe wsparcie w organizacji świeckich ceremonii pogrzebowych.
Obecnie najczęściej odprawianym obrządkiem pogrzebowym w Polsce jest katolicki, prowadzony przez księdza. Z rozmów z Wami wynika, że wiele rodzin decyduje się na niego nie z przekonania, lecz dlatego, że to najłatwiej dostępna opcja. Nic dziwnego – katolicki rytuał stał się w naszym kraju standardem, przez co wiele zakładów pogrzebowych nie współpracuje z mistrzami ceremonii świeckich.
Dla rodzin pogrążonych w żałobie samodzielne poszukiwanie takiej osoby bywa ogromnym wyzwaniem. Na szczęście w 2025 rok serwis Świętej Pamięci wszedł z nowym rozwiązaniem – uruchomił marketplace usług i produktów funeralnych. Dzięki niemu możecie teraz łatwo znaleźć i zarezerwować usługę mistrza ceremonii świeckich. Sprawdźcie to, klikając tutaj.
Zwiększenie zasiłku pogrzebowego
Poza zmianami w organizacji ceremonii pogrzebowych, wiele osób oczekuje również wyższego wsparcia finansowego ze strony państwa.
Obecnie zasiłek pogrzebowy z ZUS to 4 tys. złotych i nie był zmieniany od 1 marca 2011 roku. Dyskusje na temat jego podwyższenia toczą się od dawna, ale dopiero teraz pojawiły się konkretne zapowiedzi. Wiemy już, że nowe przepisy wejdą w życie 1 stycznia 2026 roku. Zasiłek ma wzrosnąć do 7 tys. zł i zostać objęty mechanizmem waloryzacji.
Dodatkowo wprowadzona zostanie nowa forma wsparcia – 2 tys. zł dla rodzin, które nie kwalifikują się do pełnego zasiłku pogrzebowego lub poniosły koszty pochówku przewyższające jego wartość.
Na te zmiany będziemy musieli jeszcze poczekać. Miejmy nadzieję, że po latach stagnacji w końcu doczekamy się realnego wsparcia finansowego w organizacji pogrzebów.
Więcej ogólnodostępnych treści edukujących o śmierci w Internecie
Tworzenie edukacyjnych treści o śmierci stało się obecnie moim głównym zajęciem. Wspólnie ze Świętej Pamięci byliśmy ciekawi, skąd Wy czerpiecie wiedzę na ten temat, dlatego zapytaliśmy: W jaki sposób zdobywasz informacje o śmierci i branży pogrzebowej?
Aż 95,1% ankietowanych wskazało Internet jako główne źródło, natomiast 43,7% sięga po książki. Telewizja (3,9%) i radio (2,9%) odgrywają w tym obszarze marginalną rolę.
Przy okazji pytania o oczekiwane zmiany w branży pogrzebowej w 2025 roku wielu z Was podkreślało potrzebę większej dostępności rzetelnych treści edukacyjnych na ten temat. My możemy obiecać, że będziemy je tworzyć – i już to robimy. Zachęcamy też innych specjalistów z branży funeralnej do dzielenia się swoją wiedzą. Jest ona niezwykle ważna i potrzebna.
Cześć, tu Agnes Tołoczmańska. Witam Cię w mojej przestrzeni edukowania w temacie śmierci i oswajania z nią na łamach serwisu Świętej Pamięci. Jeśli pierwszy raz trafiasz na moje treści, to możemy się bliżej poznać na Instagramie lub Facebooku.
